आंबेडकरी चळवळ ही सामाजिक, शैक्षणिक, आर्थिक आणि राजकीय परिवर्तनासाठी उभी राहिलेली एक व्यापक चळवळ आहे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी सुरू केलेल्या या चळवळीच्या काही बलस्थाने खालीलप्रमाणे आहेत:
आंबेडकरी चळवळीची १० बलस्थाने:
सशक्त नेतृत्व –
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्यासारखे दूरदृष्टी असलेले, अभ्यासू आणि क्रांतिकारी नेतृत्व या चळवळीला लाभले.
शिक्षणावर भर –
शिक्षण हे शोषणविरुद्धचे प्रभावी साधन आहे, याची जाणीव आंबेडकरी चळवळीला होती. त्यामुळे शिक्षणाचा प्रसार या चळवळीचा मुख्य गाभा होता.
संविधाननिर्मितीत सहभाग –
भारताच्या संविधानाचे शिल्पकार डॉ. आंबेडकर होते. त्यांनी समाजातील सर्व घटकांना समतेचा, न्यायाचा आणि स्वातंत्र्याचा अधिकार दिला.
सामाजिक समतेचा आग्रह –
जातिभेद, अस्पृश्यता, शोषण याविरुद्ध तीव्र संघर्ष करत सामाजिक समतेचा आग्रह धरणे ही चळवळीची प्रमुख ताकद होती.
धर्मांतर आंदोलन (बौद्ध धर्माची निवड) –
सामाजिक मुक्तीसाठी बुद्धाच्या तत्वज्ञानाचा स्वीकार करून नवबौद्ध आंदोलन राबवले गेले, जे क्रांतिकारी टप्पा ठरला.
संगठनेचे महत्त्व –
‘संघटित व्हा, शिक्षित व्हा, संघर्ष करा’ हा बाबासाहेबांचा संदेश या चळवळीच्या कार्यपद्धतीचा मूलमंत्र ठरला.
राजकीय जागृती –
स्वतंत्र मजूर पक्ष, रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडिया (RPI) इ. मार्गाने दलित समाजात राजकीय जागृती निर्माण केली.
स्त्री स्वातंत्र्य आणि समानतेसाठी पाठिंबा –
स्त्रियांनाही शिक्षण, संपत्ती आणि स्वतंत्र विचाराचे हक्क मिळावेत यासाठी आंबेडकरी चळवळीने नेहमीच आवाज उठवला.
साहित्य आणि पत्रकारितेचा वापर –
‘मूकनायक’, ‘बहिष्कृत भारत’, ‘जनता’ यांसारख्या पत्रिकांद्वारे विचारप्रसार व जनजागृती करण्यात आली.
जागतिक दृष्टिकोन –
आंबेडकरांनी फक्त भारतापुरते विचार न करता जागतिक सामाजिक न्याय, मानवाधिकार आणि लोकशाही मूल्यांचा पुरस्कार केला.
