होय, भगवान बुद्धांनी मैत्री (Metta) — म्हणजेच मैत्रीभावना किंवा प्रेममय करुणा — या पारमितेचे (पूर्णतेचे) महत्त्व फार मोठ्या प्रमाणावर सांगितले आहे. मैत्री पारमिता म्हणजे सर्व सजीव प्राण्यांबद्दल निष्कलंक, स्वार्थरहित प्रेमभाव निर्माण करणे.
“मित्तानिसंस सूत्र” (Mettānisansa Sutta – अंगुत्तर निकाय) मध्ये भगवान बुद्धांनी मैत्री साधनेचे (Metta Bhavana) ११ मोठे लाभ स्पष्टपणे सांगितले आहेत.
🌸 मैत्री पारमिता (Metta Parami) पूर्ण केल्याने मिळणारे ११ लाभ:
-
सुखं सुपति – माणूस गाढ आणि आनंददायक झोप घेतो.
-
सुखं पटीबुज्जति – माणूस प्रसन्न मनाने जागतो.
-
न पापकं सुपिनं पस्सति – वाईट स्वप्न येत नाहीत.
-
मनुशानं पियो होति – सर्व माणसांमध्ये प्रिय होतो.
-
अमानुसानं पियो होति – अमानुष प्राणी (दैव, यक्ष, इ.) सुद्धा त्याला प्रिय मानतात.
-
देवता रक्खंति – देवता त्याचे रक्षण करतात.
-
नास्स अग्गिहातं, विसं वा सत्तं वा किष्चि कामं गाहन्ति – विष, आग किंवा शस्त्र त्याला सहज बाधा करत नाही.
-
तुवतं चित्तं समाधियति – त्याचे मन सहजपणे ध्यानात (समाधीमध्ये) स्थिर होते.
-
मुखवर्णो विशुद्धो होति – चेहऱ्यावर तेजस्विता आणि प्रसन्नता निर्माण होते.
-
असंमूढो काले कंचि कालन करोति – मृत्यूसमयी त्याचे चित्त भ्रमित होत नाही.
-
ब्रहमलोक उपगो होति – मरणानंतर तो ब्रह्मलोकात जन्म घेतो (उच्च आत्मिक स्तर).
🌿 मैत्री पारमिता म्हणजे काय?
मैत्री पारमिता म्हणजे प्रत्येक जीवप्राण्याबद्दल, कोणताही भेदभाव न ठेवता, शुद्ध अंत:करणाने “सर्व जीव सुखी होवोत” असा भावना करणे. हे मनोभाव निर्माण करून ते ध्यानातून वाढवले जातात – ज्याला मैत्री भावना साधना (Metta Bhavana) म्हणतात.
🧘♀️ विपश्यना साधनेतील स्थान:
विपश्यना साधनेच्या शेवटी मैत्री भावना पसरवण्याचा उद्देशच हाच असतो – स्वतःचं निर्मळ, शांत मन सर्व प्राण्यांपर्यंत पोहोचवणे. हे आत्मकल्याण आणि लोककल्याण यांचं एकात्म रूप आहे.
निष्कर्ष:
मैत्री पारमिता म्हणजे अंत:करणातील द्वेष, मत्सर आणि अहंकार यांचा संपूर्ण नाश करून, प्रेम, करूणा आणि समता यांचा विकास करणे. हाच धम्माचा खरा आत्मा आहे – आणि जीवनात मैत्री पारमिता पूर्ण केल्यास, ही पृथ्वीच आपल्यासाठी ब्रह्मलोक होऊन जाते. 🌏❤️
