महात्मा ज्योतिबा फुले लिखित गुलामगिरी ग्रंथाचा परिचय

• लेखक: महात्मा ज्योतिराव गोविंदराव फुले

• प्रथम प्रकशन: १ जून १८७३ (मराठीत)

• भाषा: मराठी (पुस्तकातील प्रस्तावना इंग्रजीमध्ये) Reddit+5Amazon+5Blurb+5Amazon+2Amazon+2Amazon+2

• फुले यांनी हा ग्रंथ ब्राह्मणवादी आणि वर्णव्यवस्थेविरुद्धचा तिखट आरोप म्हणून लिहिला आहे Justice NewsWikipedia

📝 पुस्तकाची संरचना व पद्धत

• संवादात्मक स्वरूप: लेखक आणि एक काल्पनिक व्यक्ति “धोंडीराव” यांच्यातील चर्चा स्वरूपात

• १६ chapters + एक दीर्घ पोवाडा व तीन अभंग

• हे सर्व घटक बहुजन समाजाला सोप्या आणि सशक्त भाषेत समजतील असे लिहिले गेले आहेत Notion Press

🌍 थीम्स व युक्ती

• जात व वर्ण व्यवस्थेवर टीका: ब्राह्मणांनी शूद्र–अतिशूद्रांवर धार्मिक विधी, वेद, पुराणे वापरून मानसिक आणि आर्थिक गुलामी घातली त्या प्रक्रियेचा उलगडा Notion Press+1Blurb+1

• इतिहासाचे पुनर्लेखन: विष्णूच्या अवतारांचा नव्याने अर्थ लावून गैरआर्य आणि स्थालीक समुदायांचे राष्ट्रपती-आद्य भाष्य

• जात निर्मितीचे वैकल्पिक विश्लेषण: महार समाज, परंपर पुरुष, चतुर्वर्णाबद्दल विस्तृत चर्चा आणि ब्राह्मणसंस्कृतीची टीका Wikipedia

🎯 उद्देश आणि संदर्भ

• फुले यांनी हे निर्जातीय लेखन अमेरिकेतील काळ्या गुलांवर झालेल्या लढ्यांच्या संदर्भात वाचकांसमोर ठेवले आहे

• त्यांनी लिखा: “अमेरिकेत नो‑ग्रोज़च्या मुक्ततेसाठी लढणाऱ्या महापुरुषांना मी हे ग्रंथ समर्पित करतो… आशा करतो की माझ्या देशातील शूद्रांना देखील त्यांच्या मार्गाने मुक्त करतील” Justice News

📚 महत्त्व व वारसा

• भारतातील पहिला जातिविरोधी ग्रंथ म्हणून ओळखला जातो

• दक्षिण व पश्चिम भारतात तत्कालीन काळात बंडकारक चळवळींची प्रेरणा बनी

• पुढे उठलेल्या मानवाधिकार, दलित आणि महिला चळवळींना बळ दिले Notion Press+1Reddit+1

🧠 फुले विरुद्ध आधुनिक संदर्भ

• ज्योतिबा फुले यांना लोहगर्दी, असामाजिक क्रांतिकारक विचारांचे पुरोगामी म्हणून पाहिले जाते

• त्यांच्या विचारांनी डॉ. आंबेडकर आणि अनेक आधुनिक समाजसुधारकांना प्रेरणा दिली Amazon+5Reddit+5Amazon+5Amazon

⚖️ वाद आणि प्रतिक्रिया

• काहींनी हा ग्रंथ ब्राह्मणांच्या विरोधात अतिशय कठोर आणि विभाजनकारक म्हणून पाहिला आहे; उलट वस्तीचे स्वरूप निर्माण करणारा असा आरोप होत असला तरी

• हा ग्रंथ बदलासाठी आणि विषमतेच्या विरोधासाठी तयार केलेल्या कंटाळवाण्या इतिहासाला आव्हान देतो Reddit

📑 सारांश सारणी