🗡️ लहुजी वस्ताद साळवे यांचा जीवनपरिचय -

त्यांचे वडील रघुजी साळवे हे देखील कुस्ती आणि युद्धकलेत निपुण होते. लहानपणापासून लहुजींना कुस्ती, तलवारबाजी आणि मल्लविद्या शिकण्याची आवड होती.

लहुजींनी पुण्यात गंज पेठ येथे अखाडा सुरू केला.
ते क्रांतिकारी विचारांचा प्रचार करीत आणि दलित, मागास वर्गातील तरुणांना शारीरिक शिक्षणासोबतच सामाजिक जागृती दिली.
त्यांनी लोकमान्य टिळक, गोपाळ गणेश आगरकर आणि महात्मा फुले यांच्यासारख्या पुढाऱ्यांना प्रेरणा दिली.
विशेषतः महात्मा ज्योतिबा फुले यांचे ते मार्गदर्शक आणि प्रेरणास्थान होते.

लहुजी साळवे हे ब्रिटीश सत्तेविरोधात लढणारे लढवय्ये होते.
त्यांनी शूद्र–अतिशूद्र समाजातील आत्मसन्मान जागवला.
त्यांनी फक्त दलित नव्हे तर सर्व गरीब आणि पिचलेल्यांसाठी न्यायाची लढाई दिली.
त्यांच्या अखाड्यातून अनेक क्रांतिकारक घडले – जे पुढे १८५७च्या स्वातंत्र्य संग्रामात सामील झाले.

“शस्त्र आणि शास्त्र – दोन्ही शिकले पाहिजे. अन्यायाविरुद्ध उभं राहण्याची ताकद अंगी आणि मनगटात असावी!”
— लहुजी वस्ताद साळवे

क्षेत्र	योगदान
💪 कुस्ती	मराठीत मल्लविद्येचा प्रसार
🧠 शिक्षण	बहुजन समाजात जागृती
✊ संघर्ष	ब्रिटिशविरोधी चळवळ, सामाजिक समानता
🎓 गुरुस्थान	महात्मा फुले यांचे आदर्श आणि गुरु
🏛️ सन्मान	पुण्यात त्यांच्या नावाने “लहुजी वस्ताद साळवे चौक”, पुतळे, शाळा आणि स्मारकं उभारलेली आहेत

मृत्यू: अंदाजे १८८१ साली
मृत्यूनंतरही त्यांचा विचार क्रांतीकारक आणि सामाजिक परिवर्तनाच्या लढ्यात आजही जिवंत आहे.

📚 लहुजी साळवे यांच्यावरील साहित्य: